Integraal ZorgAkkoord – Ga jij terug in loondienst?

Bericht geplaatst 23 september 2022 om 10:39

In de onderhandelingen over het Integraal ZorgAkkoord (IZA) is weer veel gesproken over zzp’ers, zonder zzp’ers zelf te spreken. De partijen die overduidelijk niet bereid of niet in staat zijn om zelf een goede manier te vinden voor de inhuur van zzp’ers zijn er klaarblijkelijk in geslaagd om afspraken te maken over zzp’ers waarvan het maar de vraag is of ze (juridisch) mogelijk of haalbaar zijn. En dan hebben we het nog niet over de mogelijke gevolgen van het verlies van zorgprofessionals. Blijkbaar heeft dat echter de voorkeur boven zelf aan de slag gaan met personeelsbeleid. Jammer!

Niet mee onderhandelen, wel uitwerken

SoloPartners heeft samen met ZZP Nederland en PZO mogen reageren op een vroege versie van wat uiteindelijk Onderdeel H van de werkafspraken in het IZA is geworden. Die vroege versie lijkt echter in niets op wat er uiteindelijk in de definitieve versie terecht is gekomen met betrekking tot zzp’ers in de zorg. Ook de reactie die wij hebben gegeven, is daarin nauwelijks terug te vinden.

De afspraken die zijn gemaakt rondom zzp’ers zijn nog wat algemeen en vaag geformuleerd, zodat het echt op de uitwerking in de praktijk zal aankomen. Wel valt op dat zzp-brancheorganisaties in die verdere uitwerking een nadrukkelijke rol krijgen toebedeeld, terwijl ze niet waren uitgenodigd om mee te onderhandelen over het akkoord zelf. Wij staan dus niet te trappelen om dergelijke afspraken te maken.

Sturen op ‘loondienst aantrekkelijk maken’

Het zal niet verbazen dat de paragraaf ‘bevordering aantrekkelijkheid werken in loondienst’ met name gericht is op zzp’ers. De overige paragrafen in dit onderdeel zullen gevolgen hebben voor iedereen die werkzaam is in de zorg. Met de afspraken in die paragrafen is in beginsel niet veel mis, behalve dat ze nogal algemeen zijn geformuleerd en afhankelijk van de uitwerking in de praktijk, wel of niet tot succesvolle veranderingen zullen leiden.

Het idee om schijnzelfstandigheid tegen te gaan

Naast werken in loondienst aantrekkelijker maken is de afspraak vastgelegd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. Hoe wil men beide afspraken realiseren:

a) inzetten op regionaal werkgeverschap

Haakt aan op de ontwikkelingen die al gaande zijn rondom flexpools en vergelijkbare samenwerkingsverbanden. Die zijn doorgaans niet alleen gericht op medewerkers in loondienst maar ook op zzp’ers. Het idee is dat je als zorgmedewerker werkzaam kunt zijn bij meerdere zorgaanbieders op basis van een nieuwe vorm van arbeidsovereenkomst die dat mogelijk moet maken. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan omdat het arbeidsrecht deze nieuwe vorm niet mogelijk maakt en er dus feitelijk sprake is van uitzenden of detacheren. Voor zzp’ers kan een flexpool wel goede diensten bewijzen, maar dat is dus niet de opzet. Bovendien geldt voor zzp’ers dat de deelnemers aan zo’n flexpool geen tariefafspraken mogen maken met betrekking tot de inzet van zzp’ers.

b) bewustwording over de verantwoordelijkheden en financiële gevolgen van het zzp-schap

Hieraan voldoet SoloPartners al in ruime mate, sterker nog, dit is één van de peilers van onze dienstverlening.

c) brancheorganisaties van werkgevers in de zorg stellen kaders op over de inzet van zzp’ers en het tegengaan van schijnzelfstandigheid

Als de brancheorganisaties daadwerkelijk overgaan tot het opstellen van kaders met betrekking tot de inzet van zzp’ers, is SoloPartners uiteraard bereid en in staat om daarover inhoudelijk mee te denken. Wij kunnen ons echter voorstellen dat een wildgroei van verschillende kaders uiteindelijk niet de gewenste duidelijkheid zal brengen. Wij roepen dan op tot samenwerking en totstandkoming van zo min mogelijk, liefst maar één, kader over dit onderwerp. Het zou daarbij praktisch zijn als ook de beroepsverenigingen zouden aansluiten, zodat ook vanuit die hoek het aantal richtlijnen beperkt blijft en inhoudelijk zoveel mogelijk aansluiten bij het kader van de branchevereniging.

d) eerlijkere verdeling tussen zzp’ers en medewerkers voor wat betreft ANW-diensten, scholing en beloning

Als het gaat over de eerlijkere verdeling van diensten en werkzaamheden tussen medewerkers en zzp’ers zien wij het probleem niet. Ook hier ligt de oplossing namelijk binnen handbereik voor de werkgevers in de zorg. Namelijk, maak nou eindelijk eens werk van strategisch personeelsbeleid in je organisatie. Dat dwingt je namelijk om aandacht te geven aan je medewerkers en na te denken over je rol als werkgever en wat je van je mensen verwacht.

Ten aanzien van de eerlijke beloning zijn wij nogal huiverig voor wat daarmee door de akkoord sluitende partijen wordt bedoeld. Gaan er van bovenaf opgelegde tarieven komen voor zzp’ers? En zo ja, hoe verhouden die zich dan tot de vrije tariefbepaling van de zelfstandig ondernemer en hoe staat de ACM daar tegenover? Hetzelfde geldt voor de voorgenomen vastleggen van deze punten in de zorg-CAO’s. Zzp’ers vallen immers niet onder een CAO, wij vinden dus dat CAO-sluitende partijen zich ook moeten onthouden van het opnemen van afspraken over zzp’ers.

e) beroepsverenigingen maken interne richtlijnen waarin ze die eerlijkere verdeling vastleggen

f) VWS gaat bekijken of en in hoeverre bestaande wet- en regelgeving hierop aangepast moet worden, waarbij zal worden afgestemd met ACM en SZW met betrekking tot eventuele (on)mogelijkheden

g) en gelet op de onderlinge samenhang dient er regelmatig overleg tussen betrokken partijen plaats te vinden om dit alles voor elkaar te krijgen.

Spiegelen is niet voor iedereen haalbaar

SoloPartners zal uiteraard ingaan op uitnodigingen naar aanleiding van bovenstaande punten. Van een aantal punten betwijfelen wij echter op voorhand al de haalbaarheid. Met name omdat de gemaakte afspraken werken in loondienst niet aantrekkelijker maken, maar er vooral op gericht zijn om werken als zzp’er onaantrekkelijk te maken. De partijen die het IZA hebben ondertekend zijn er blijkbaar nog steeds niet van doordrongen dat ze als werkgever zelf de oplossing in handen hebben om werken in loondienst aantrekkelijk te maken. Blijkbaar hebben ze er geen zin in om hun eigen problemen zelf op te lossen en dus wordt het probleem over de schutting gegooid bij de zzp’er.

Hoe denk jij hier over?

Wij horen of lezen graag wat jouw mening is voor de plannen met zzp’ers in het IZA. Bel ons of stuur ons een e-mail met daarin je reactie. Die input gebruiken wij wanneer we worden uitgenodigd om mee te praten over de verdere uitwerking van het IZA. En van de ontwikkelingen houden we je vanzelfsprekend op de hoogte.