Met zzp’ers is niets mis, met onze arbeidswetgeving wel

Bericht geplaatst 28 februari 2023 om 16:08

Diverse media hebben al aandacht besteed aan het bericht van het CBS over de toename van het aantal zzp’ers in 2022. Dit bericht verscheen min of meer op hetzelfde moment dat het ministerie van SZW in gesprek ging met diverse brancheorganisaties over de zzp-plannen van minister Van Gennip. Ook SoloPartners was uitgenodigd. De uitgangspunten van het overleg kwamen niet overeen met de realiteit waarvan het CBS melding maakte. In dit artikel praten we je bij.

Flexibiliteit is de realiteit

De berichtgeving naar aanleiding van de informatie van het CBS was doorgaans niet erg positief van toon. De toename van het aantal zzp’ers wordt gezien als een probleem. Wij hebben echter al vaker geschreven dat de zzp’ers niet het probleem zijn. Niet in de zorg maar ook in andere sectoren niet. Zoals Cristel van de Ven, voorzitter van VZN, zo treffend uitdrukt in column in De Ondernemer: “Laten we het systeem fiksen en niet de mensen. Want met die mensen is niks mis”.

Uit de cijfers blijkt dat mensen in toenemende mate kiezen voor een flexibele vorm van arbeid. Niet alleen het aantal zzp’ers is gestegen maar ook het aantal werknemers met een flexibel contract is met zekerheid omhoog gegaan. Blijkbaar is er een groeiende behoefte aan flexibele arbeidsvormen waarbinnen mensen zelf de regie hebben over werktijden e.d. Deze behoefte is blijkbaar niet alleen aanwezig in de zorg maar in zo ongeveer alle sectoren in Nederland.

Er is geen plaats voor zzp’ers

Het ministerie trekt zich niks aan van de maatschappelijke realiteit en zet vooralsnog in op het minder aantrekkelijk maken van het zzp-schap en het minder aantrekkelijk maken om zzp’ers in te zetten. In de kamerbrief van 16 december 2022 geeft de minister zelfs letterlijk aan dat wat haar betreft in de zorg eigenlijk helemaal geen plaats is voor zzp’ers. Gelukkig is dat niet alleen aan haar om te beslissen, zo’n vaart zal het dus niet lopen. In een eerder artikel schreven we al dat er vooralsnog geen reden is voor paniek.

Ondernemerscriteria moeten leidend zijn

Waar wij ons voor inzetten is dat de eisen die aan een zelfstandig ondernemer worden gesteld, prominenter bij de beoordeling van de arbeidsrelatie worden betrokken. De bedoeling is dat wanneer een de arbeidsrelatie van een zzp’er wordt beoordeeld, eerst naar de ondernemerscriteria wordt gekeken. Wanneer de zzp’er daaraan voldoet, hoeft niet meer beoordeeld te worden of er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Dat zou dan automatisch niet het geval zijn.

Door die volgorde te hanteren, is het veel eenvoudiger om te beoordelen of iemand als zzp’er kan werken. Eerst beoordelen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst, dan pas beoordelen of iemand zzp’er is, om vervolgens weer te kijken of er niet tóch sprake is van een arbeidsovereenkomst, is omslachtig. Het ziet er niet naar uit dat de beoordeling of er sprake is van een arbeidsovereenkomst veel eenvoudiger gaat worden.

Komt er ooit nog duidelijkheid?

Ook de door de praktijk zo gewenste duidelijkheid vooraf gaat er vermoedelijk niet komen. Daarom is het extra belangrijk dat de criteria waaraan een zelfstandig ondernemer moet voldoen zo helder en duidelijk mogelijk worden omschreven en dat een zzp’er vooral daarop wordt beoordeeld. Daarmee ontstaat meer duidelijkheid vooraf dan nu het geval is, al zou een 100% garantie uiteindelijk het meest wenselijk zijn.

Het is jammer dat het ministerie van SZW voornamelijk met de rug naar de samenleving lijkt te staan. Zij willen terug naar een situatie die nooit meer terugkomt: de baan voor het leven voor iedereen. De urgente problemen op de arbeidsmarkt lossen ze daarmee niet op. De kans is groot dat ze precies het tegenovergestelde bereiken. Namelijk alleen maar meer zzp’ers en niet minder, maar dan zonder wet- en regelgeving die daar goed op aansluit.

De goede wil is er, nu nog het lef om de maatschappelijke realiteit onder ogen te zien en duidelijke keuzes te maken.