Update webmodule: hoe staan we ervoor in de zorgsector?

Laatste update 30 maart 2021 om 16:24

Opdrachtgevers in de gezondheidszorg zien graag dat zzp’ers buiten een dienstverband werken. Zo komen zij niet voor verrassingen te staan, en hoeven zij niet onverwacht belastingen en premies af te dragen. Zzp’ers zien graag dat zij als zelfstandige worden gezien en niet in een verkapt dienstverband terecht komen. Maar de ‘beoordeling van de arbeidsrelatie’ tussen zzp’ers en opdrachtgevers staat al jaren ter discussie, zeker in de gezondheidszorg. Afgelopen week was er weer een nieuwe ontwikkeling rondom de webmodule, de opvolger van de wet DBA.

 De voorgeschiedenis

• Of zzp’ers in de zorg ‘buiten dienstverband’ werken bij het werken voor zorgorganisaties, staat al meer dan tien jaar ter discussie;
• Na het afschaffen van de VAR in 2015, kwam de wet DBA. Deze wet werkt met modelovereenkomsten. De wet DBA kon op zoveel kritiek rekenen dat hij lange tijd niet gehandhaafd werd;
• In de zorg werkt 12% als zzp’er en dat aantal groeit snel. Het ministerie, zorgverzekeraars, werkgevers, vakbonden en beroepsorganisaties vinden eigenlijk dat al deze professionals in loondienst horen;
• Vorig jaar kregen de zorg en de bouw te horen dat die sectoren als eerste aan de beurt waren voor het starten met controles. Dat zou dit jaar van start gaan en leidde al direct tot onrust;
• Vanwege de coronacrisis lijkt de start van de controles op de arbeidsrelatie wat vertraagd te zijn. Dit is niet officieel bevestigd;
• Ondertussen zoekt minister Koolmees deze hele kabinetsperiode naar een manier om álle opdrachtgevers en opdrachtnemers (1,3 mln. zzp’ers) hun arbeidsrelatie te laten toetsen;
• Hij heeft hierbij ingezet op de webmodule. Een digitale applicatie waarbij de opdrachtgever vragen invult om te zien of de relatie met de zzp’er ‘buiten dienstverband’ plaats vindt;
• De afspraak was dat je minimaal € 16/uur aan tarief moest hebben om als zzp’er te kunnen werken. Als je meer dan € 75/uur verdiende, dan zou je sowieso zelfstandig zijn;
• De kritiek op de webmodule, het minimumtarief en opt out bleek enorm en kwam van alle kanten. Met de naderende verkiezingen was de vraag wat minister Koolmees hiermee ging doen.

Afgelopen week

Afgelopen week publiceerde minister Koolmees deze Kamerbrief. De minister schrapt het minimumtarief van € 16/uur en streept ook de € 75/uur of hoger door om direct als zelfstandige te worden gezien. Precies deze twee zaken moesten via een nieuwe wet geregeld worden. Deze zaken worden nu ingetrokken, omdat het “teveel administratieve lasten voor zelfstandig ondernemers met zich meebrengt om effectief te zijn“. Daarmee komen we in een situatie terecht dat iedereen aangewezen is op de webmodule. Dit waren eerst alleen opdrachtgevers en opdrachtnemers met een tarief tussen de € 16 en € 75. Voor die webmodule is geen nieuwe wet nodig, omdat de wijze waarop de arbeidsrelatie beoordeeld wordt de afgelopen decennia hetzelfde is gebleven. De webmodule is alleen een nieuwe wijze om die relatie te beoordelen.

Door het schrappen van de nieuwe wet met de min. en max. tarieven, zijn ook de pizza-bezorger met een KvK nummer, als een zelfstandige ICT consultant op de webmodule aangewezen. Via dezelfde applicatie beoordelen zij hun arbeidsrelatie. Daarnaast hadden we al de enorme groep zzp’ers die op zoek is naar duidelijkheid en een tarief tussen € 16 en € 75 heeft. Waaronder zzp’ers in de zorg. Een onmogelijke opgave om 1,3 mln. mensen op eenzelfde wijze te beoordelen, zo luidt de kritiek. Als we er de afgelopen jaren via Belastinginspecteurs en modelovereenkomsten al niet achter gekomen zijn wanneer iemand wel of niet buiten dienstverband werkt, hoe wil je dit dan via een ICT applicatie laten lopen? Daarnaast heb je met de webmodule geen zekerheid over hoe de arbeidsrelatie precies in elkaar zit. Het is alleen een voorlopige beoordeling. Volgens minister Koolmees krijg je ‘wel duidelijkheid, maar geen zekerheid’. Hoe de webmodule precies de vragen ‘weegt’ die zij stelt aan opdrachtgevers is niet bekend. Dat er door verschillende experts nogal anders gekeken wordt naar de uitkomsten, dan de webmodule ervan maakt lees je hier.

De webmodule zal in het najaar van start gaan met een pilot.

Wat betekent dit voor de zorgsector?

Voor de zorgsector en de bouw is er iets bijzonders aan de hand. Deze sectoren zijn speciaal gemaakt en lopen daarmee voor op de landelijke controles. Simpelweg omdat het grote sectoren zijn met vrij hoge percentages zzp’ers. De zorg zit op 12% en dit groeit, de bouw zit al jaren op 50% zzp’ers – een hoog getal. Het ministerie, zorgverzekeraars, werkgevers, vakbonden en beroepsorganisaties lopen in de zorgsector te duwen op de Belastingdienst. Dit doen ze om de arbeidsrelaties in de zorg te gaan beoordelen. Zo worden zorgprofessionals weer geforceerd om terug te gaan in een dienstverband. Zo is de gedachte. De ziekenhuizen zijn de eerste groep werkgevers die zich via hun brancheorganisatie gemeld hebben bij de Belastingdienst met het verzoek in te grijpen. Want het beeld is namelijk dat zzp’ers niet buiten dienstverband werkzaam kunnen zijn. Of zoals de SER het vorige week maar weer eens stelde ‘Waar zzp’ers in instellingen werken zal al gauw sprake zijn van schijnzelfstandigheid.‘

De wens is ook hier de vader van de gedachte. De afgelopen jaren is er geen rechter aan te pas geweest om te beoordelen of een zzp’er buiten dienstverband werkt. We kijken uit naar een rechtsgang om te laten beoordelen of een zorgprofessional buiten dienstverband werkt.

Wat al deze organisaties daarnaast gemakshalve even overslaan is dat er een heel duidelijke reden is waarom zorgprofessionals steeds vaker het dienstverband verlaten. We blijven het herhalen: 65% van onze achterban geeft steevast aan de zorg te verlaten als zij geen zzp’er meer kan zijn.

Wat betekent dit voor jou als zzp’er?

Dienstverband, geen dienstverband; het zal nog jaren duren voordat hier echt duidelijkheid over komt. De kans is groot dat er eerder een heel andere manier van zelfstandig ondernemerschap komt in Nederland. Dit gebeurt eerder dan dat de discussie over de arbeidsrelatie wordt opgelost. Ondertussen raden we je twee zaken aan om jezelf goed voor te bereiden op wat komen gaat.

• Investeer in jouw ondernemerschap, zodat je de discussie over wel/niet dienstverband voorkomt! Je hebt de regie zelf in de hand als het op dit dossier aankomt, omdat échte, volwaardige zelfstandig ondernemers in de zorg niet in een dienstverband kúnnen bij hun opdrachtgever. Als jij wordt beoordeeld op jouw inkomen, dan wordt er éérst gekeken naar of jij ondernemer bent en daarna pas komt de arbeidsrelatie aan de beurt. Als jij je zaken dus goed op orde hebt, dan loop jij een stuk minder risico. We schreven eerder deze maand nog over de vier onderdelen waar je mee aan de slag moet als zzp’er in de zorg. Als je het kwaliteitspakket afsluit bij ons, heb je de eerste stappen al genomen.
• Lees je goed in en informeer jouw opdrachtgevers. We hebben eerder dit jaar gemerkt dat opdrachtgevers over het algemeen zeer weinig kennis hebben over hoe het nu precies zit met zzp’ers en het verkapte dienstverband. Zorgorganisaties schieten snel in een kramp zodra het spannend wordt en laten liever ambulances stil staan dan dat zij kennis verzamelen over wat er nu echt aan de hand is rondom zzp ambulanceverpleegkundigen. Dit is een belangrijk signaal op wat komen gaat als de druk op opdrachtgevers straks verder oploopt bij controles. Het goed informeren en beoordelen of jouw opdrachtgever wel snapt hoe het zit is een belangrijke tip.

Wat mag je van ons verwachten?

Als brancheorganisatie voor zzp’ers in de zorg staan wij in contact met de Belastingdienst, worden we uitgenodigd voor bijeenkomsten van de overheid over de aanpak richting zelfstandigen en zijn we in gesprek met het ministerie van VWS, zorgverzekeraars, werkgevers, vakbonden en beroepsorganisaties. Op die wijze proberen we aandacht te vragen voor de zzp’er in de zorg en dat zien we ook als onze rol, maar het zal je niet verbazen dat er weinig liefde is voor de zzp’er. Het beeld dat zorgprofessionals vooral in loondienst thuishoren is heel hardnekkig en het heeft nog wel even nodig voordat men doorheeft dat deze ‘flexibilisering’ definitief onderdeel uitmaakt van de arbeidsmarkt in de zorg. We hopen dat je ons wil steunen bij deze lange tocht. Geef ons feedback en vertel ons wat je bezig houdt.