Zzp’er in de zorg en de Wet zorg en dwang

Bericht geplaatst 28 juni 2022 om 08:36

SoloPartners vormt samen met BVKZ, Zorgthuisnl, Spot en Federatie Landbouw en Zorg de coalitie kleinschalige zorgaanbieders voor de Wet zorg en dwang (Wzd). Binnen deze coalitie werken we samen aan uiteenlopende zaken die betrekking hebben op de Wzd. BVKZ en SoloPartners zijn eerder dit jaar een verkennend onderzoek onder zzp’ers gestart. Hiervoor gingen we de samenwerking aan met het Coördinerend Team Wet zorg en dwang van Significant. Via dit artikel informeren we jullie hier graag over.

Aanleiding onderzoek

Om een goed beeld te krijgen van de knelpunten voor kleinschalige zorgaanbieders ten aanzien van de Wzd hebben we vorig jaar een vragenlijst uitgezet onder de leden van alle coalitiepartijen. Uit deze vragenlijst kwam duidelijk naar voren dat elke kleinschalige zorgaanbieder tegen problemen aanloopt bij de implementatie van de Wzd. Onder andere het invullen van de rollen in het Wzd-stappenplan blijkt nagenoeg onmogelijk. Hierdoor is het stappenplan voor kleinschalige zorgaanbieders nauwelijks uitvoerbaar. We presenteerden de uitkomsten in dit rapport.

Als coalitie zijn we over de uitkomsten in gesprek gegaan met het Coördinerend Team Wet zorg en dwang van Significant (hierna: Significant). Significant ondersteunt zorgaanbieders bij het implementeren van de Wzd en doen in opdracht van het Ministerie van VWS onderzoek naar de knelpunten van de Wzd.

Er bleek behoefte aan meer inzicht in situaties waar zorgaanbieders solistisch actief zijn bij cliënten thuis. Daarop werd onder zzp’ers een verkennend onderzoek gestart: de Wzd-verkenning.

Wzd-verkenning

De Wzd-verkenning begon met het benaderen van onze leden en de zzp-leden van BVKZ die actief zijn in de VVT-sector (vanaf niveau 3). Zij ontvingen een vragenlijst die toegespitst was op de solistisch werkende zorgaanbieder in ambulante setting. De uitkomsten vormden het startpunt voor de focusgroep.

Focusgroep

Een focusgroep is een onderzoeksmethode waar meerdere deelnemers hun ervaringen en ideeën over een bepaald onderwerp met elkaar en met de onderzoekers delen. De focusgroep voor de Wzd-verkenning vond 20 juni 2022 plaats.

Zzp’ers gingen onder leiding van twee onderzoekers van Significant in gesprek over de uitkomsten van de vragenlijsten. Daarnaast werd uitgebreid gesproken over de uitdagingen waar je als zorgaanbieder mee te maken krijgt wanneer je in deze setting (solistisch bij de mensen thuis) zorg verleent. Natuurlijk werd er ook nagedacht over een mogelijke oplossing.

Besproken punten tijdens de focusgroep
Eerder onderzoek en de uitkomsten van deze vragenlijst wijzen erop dat zzp’ers zich niet altijd (even) bewust zijn van het verlenen van onvrijwillige zorg. Ten opzichte van de Bopz (de voorganger van de Wzd) vallen hier nu namelijk ook lichtere zorgvormen onder. Denk bijvoorbeeld aan het afnemen van een telefoon of het moeten dragen van bepaalde kleding. Er kan dus al snel sprake zijn van onvrijwillige zorg.

Sommige zzp’ers geven aan dat zij afgelopen periode (onder andere vanwege Covid-19) te weinig tijd hadden om zich voldoende in te lezen op dit onderwerp. Deze verkenning is voor hen aanleiding om hun kennis over de Wzd te vergroten.

Een lastig punt in de solistische zorgverlening bij cliënten thuis is het vasthoudende standpunt van ouders van minderjarige cliënten. Zij zijn niet altijd bereid het alternatief voor onvrijwillige zorg in te zetten of daarover na te denken en erover in gesprek te gaan. Significant geeft aan dat het advies van de zzp’er in het cliëntendossier moet worden opgenomen met de aantekening dat ouders hiervan afwijken en zelf hun eigen werkwijze (wensen te) hanteren.

Alle deelnemende zzp’ers hebben behoefte aan een centraal punt waartoe zij zich kunnen wenden voor overleg. Zij willen over concrete casussen graag kunnen overleggen met een landelijk (of regionaal), onafhankelijk orgaan. Ze merken dat huisartsen als betrokken en vaak regiehoudende zorgverlener hier niet altijd voor open staat. Een centraal loket zoals de pallialine wordt als voorbeeld genoemd.

Daarnaast hebben de zzp’ers geen idee waar zij professionals vandaan moeten halen om de rollen uit het Wzd-stappenplan te kunnen invullen. Hier hebben verschillende zzp’ers de samenwerking gezocht met grotere zorginstellingen wat helaas niet lukte. Zorginstellingen geven onder andere als reden aan dat zij geen betaaltitel hebben op grond waarvan zij gemaakte kosten voor de zzp’er kunnen declareren. Dit knelpunt geldt niet alleen voor zzp’ers, uit ons (eerder genoemd) onderzoek blijkt dat alle kleinschalige zorgaanbieders hier tegenaan lopen.

Tijdens deze focusgroep noemt Significant de onderscheidende rol van zzp’ers in het zorgproces. Zzp’ers hebben tenslotte verbindend contact met de cliënt en hierdoor een goed beeld van wat deze nodig heeft. Dit combineren zij met flexibiliteit zodat zij in staat zijn passende (persoonsgerichte) zorg te verlenen.

Afrondend benadrukken zzp’ers het belang oog te blijven houden voor het zelfbeschikkingsrecht van de cliënt. Een ander punt dat afrondend wordt benadrukt is het reflecteren. Juist in een setting waar je als solistisch zorgverlener actief bent, is het noodzakelijk (met een beroepsgenoot) te reflecteren op je eigen handelen.

Vervolg

Komende maanden gaat Significant verder in gesprek met andere zzp’ers. Na deze gesprekken worden al hun bevindingen vastgelegd in een rapportage. Deze bieden zij aan bij VWS en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

Meer informatie

Zoals in dit artikel aangegeven, lijkt het erop dat niet alle zorgaanbieders over voldoende kennis van de Wzd beschikken. Daarom geven we je graag wat tips waarmee je jouw kennis zou kunnen uitbreiden.

Artikelen
https://coordinerendwzd.nl/ (met name de ‘handelwijzer in ambulante setting’ is een handig document)
https://www.vilans.nl/wat-doen-we/wet-zorg-en-dwang
https://www.wzdwijzer.nl/.

E-learnings

https://www.zorgscholing.nl/elearning/wzd-wet-zorg-en-dwang
https://www.free-learning.nl/modules/zorg-en-dwang/start.html
https://www.zorgvoorbeter.nl/zorg-en-dwang/elearning-scholing-vrijheidsbeperking#Korte-e-learning