Zorgproductiviteit groeit, minder inzet van zzp’ers vergroot personeelskrapte

De Nederlandse zorgsector groeit dit jaar met 1,5%, zo blijkt uit cijfers van RTL, NOS en ING, ondanks dat er minder uren worden gewerkt. Sinds het derde kwartaal van 2024 stijgt de arbeidsproductiviteit structureel: gemiddeld 1,6% per kwartaal in de afgelopen twee jaar. In minder uren wordt dus meer zorg geleverd, een opvallende ontwikkeling na dertig jaar van stilstaande productiviteitsgroei. Toch zijn de zorgen over de personele bezetting groter dan ooit.

Minder inzet van zzp’ers

In 2024 werkte bijna één op de tien zorgprofessionals als zzp’er. Inmiddels is dit aantal fors gedaald. In het eerste kwartaal van 2025 lag het aantal zorg-zzp’ers 8% lager dan een jaar eerder, met name in de thuiszorg.

• Eén op de vijf zzp’ers overweegt te stoppen.
• Een kwart daarvan wil de zorg helemaal verlaten (ongeveer 10.000 professionals). De oorzaak ligt bij de strengere handhaving op schijnzelfstandigheid. Sinds januari controleert de Belastingdienst weer intensief of een zzp’er echt zelfstandig werkt. Wordt iemand net als vaste collega’s ingeroosterd, dan kan dit leiden tot het oordeel dat sprake is van een verkapt dienstverband. Zorgorganisaties zijn daardoor huiverig in het inhuren van zzp’ers vanwege het risico op naheffingen en de blijvende onduidelijkheid over de regels.

Gevolgen: hogere werkdruk en langere wachttijden

De uitstroom van het aantal zzp’ers heeft directe impact:

• Het totaal aantal gewerkte uren in de zorg daalde met 0,8% ten opzichte van begin 2024.
• Zzp’ers werkten zelfs 14% minder uren.
• Medewerkers in loondienst maakten dit maar deels goed met een stijging van 3%. Het gevolg: roosters zijn moeilijk rond te krijgen, overuren nemen toe en het ziekteverzuim blijft hoog.

Volgens ING staan de zorgvacatures inmiddels op recordhoogte. Een CNV-onderzoek onder 500 zorgmedewerkers bevestigt het beeld: meer dan de helft ervaart een hogere werkdruk sinds minder zzp’ers worden ingezet. Basiszorg wordt uitgesteld, hygiënemomenten verschoven en dubbele diensten zijn eerder regel dan uitzondering.

Hoewel cliënten vaker dezelfde gezichten zien, betekent dit in de praktijk vooral dat er minder zorgverleners beschikbaar zijn. Wachttijden in de geestelijke gezondheidszorg en ziekenhuizen blijven structureel boven de norm.

Lichtpuntjes: digitalisering en mantelzorg

De productiviteitsstijging komt mede door digitale toepassingen, AI en een grotere rol voor mantelzorgers. Technologie vermindert de administratieve lasten en maakt werkprocessen efficiënter. Toch is dit onvoldoende om het wegvallen van duizenden zzp’ers op te vangen.

ING wijst op het aantrekken van buitenlandse zorgprofessionals als mogelijke oplossing. Nederland benut die optie tot nu toe beperkt, zeker in vergelijking met andere landen.

Oproep van SoloPartners

De cijfers laten geen ruimte voor twijfel: zzp’ers zijn onmisbaar in de zorg. Zonder hun inzet stijgt de werkdruk van vaste medewerkers, neemt het ziekteverzuim verder toe en komt de kwaliteit van zorg onder druk.

Daarom is nú actie nodig van politiek Den Haag. Zolang er geen duidelijke en werkbare kaders komen voor zelfstandigheid in de zorg, haken duizenden professionals af. Dit raakt niet alleen de sector, maar de hele samenleving.

SoloPartners roept kabinet en Tweede Kamer op: veranker de rechtspositie van zzp’ers snel en eenduidig. Alleen dan kan hun inzet duurzaam en volwaardig bijdragen aan het oplossen van de personeelstekorten in de zorg.