De gebroken belofte in de zorg: loondienst lost het tekort niet op

De arbeidsmarkt in de zorg staat onder ongekende druk. Uit cijfers die Skipr onlangs naar buiten bracht, blijkt dat de gehandicaptenzorg opnieuw een recordaantal vacatures telt: 9.350 onvervulde functies. Tegelijkertijd groeit de werkdruk en neemt agressie op de werkvloer toe.

Afbouwbeleid zzp’ers loopt vast

Veel zorginstellingen zetten nog steeds in op een afbouw van zelfstandigen door hen te ‘verleiden’ de overstap naar loondienst te maken. De grenzen van die aanpak worden langzamerhand zichtbaar. De meeste zzp’ers die bereid waren om over te stappen, hebben dat inmiddels gedaan. Het reservoir is opgedroogd…

Gebroken beloftes aan overstappers

Daarmee wringt de praktijk met eerdere beloftes. Zzp’ers die de overstap maakten naar loondienst kregen vaak te horen dat er geen zelfstandigen meer worden ingehuurd. Toch blijken uitzonderingen onvermijdelijk om gaten in de roosters te vullen. Voor organisaties een begrijpelijke noodgreep, maar voor deze overstappers voelt het als een gebroken belofte.

Stilte over onvrede uit solidariteit

Het is opvallend dat de onvrede nauwelijks publiekelijk naar buiten komt. Veel zzp’ers houden zich stil uit solidariteit met collega’s die inmiddels in loondienst zijn gegaan. Ook zorgorganisaties zelf spreken er niet openlijk over. Erkennen dat zij nog steeds zelfstandigen inhuren, zou onrechtvaardig zijn tegenover degenen die de overstap wel maakten.

Het frame van afbouw zzp-inzet versus de realiteit van tekorten

Tegelijkertijd blijft in de communicatie het beeld van de afbouw van zzp-inzet overeind. Dat frame voedt bij zzp’ers de vrees dat er steeds minder opdrachten beschikbaar zijn. De werkelijkheid laat echter iets anders zien: door de blijvende tekorten blijken zelfstandigen, telkens opnieuw, hard nodig.

De vraag is hoe lang werkgevers en politiek dit nog kunnen negeren. Blijft men vasthouden aan een beleid dat in theorie werkt maar in de praktijk vastloopt? Of komt er eindelijk erkenning dat zelfstandig zorgverleners een blijvend en onmisbaar onderdeel van de arbeidsmarkt zijn?

Politiek kan niet langer wegkijken

De zorg staat op een kantelpunt. Het ministerie van VWS kan zich niet langer verschuilen achter de Belastingdienst en Sociale Zaken. Het is hún verantwoordelijkheid om de zorg toegankelijk, betaalbaar en werkbaar te houden. Daarbij hoort ook het besef dat veel organisaties simpelweg niet de middelen hebben om dure uitzend- of detacheringsbureaus in te schakelen.

Erkenning van de zzp’er als structurele kracht is onvermijdelijk

Wie blijft volhouden dat loondienst de oplossing is, steekt zijn kop in het zand. De werkelijkheid is dat de zorg zonder zzp’ers niet overeind blijft. VWS moet nu wakker worden, de zzp’er erkennen als structureel onderdeel van de zorg en eindelijk duidelijkheid, in plaats van onzekerheid, creëren.