Tussenrapport Buma: Zelfstandigenwet als belangrijke stap vooruit

Het tussenrapport van informateur Sybrand Buma lijkt voorzichtig perspectief te bieden: D66 en CDA sturen aan op de Zelfstandigenwet als basis voor nieuwe zzp-regelgeving. Daarmee lijkt de wet VBAR, die veel zorgen opriep in de zorg, minder nadrukkelijk op de voorgrond te staan. Voor de zorg-zzp’ers die SoloPartners als brancheorganisatie vertegenwoordigt, én voor hun opdrachtgevers, is dit een belangrijk signaal; mogelijk ontstaat er ruimte voor regelgeving die beter aansluit bij de dagelijkse zorgpraktijk.

Stap vooruit in erkenning zzp-schap

In het tussenrapport staat het als volgt verwoord: “Voor zzp’ers gaan we meer zekerheid creëren en tegelijkertijd schijnzelfstandigheid voorkomen (Zelfstandigenwet).”

Dit is precies de richting waar SoloPartners al jaren voor pleit. De keuze voor de Zelfstandigenwet betekent dat Den Haag erkent dat zelfstandigheid in de zorg geen ‘probleem’ is om op te lossen, maar een ‘onderdeel van de oplossing’ is voor personeelskrapte en continuïteit van zorg. De wet VBAR zou het werken met zzp’ers voor veel zorginstellingen onmogelijk maken. De Zelfstandigenwet biedt daarentegen juist ruimte, duidelijkheid en houvast. Dat is cruciaal voor zowel zelfstandigen als opdrachtgevers.

Zelfstandigenwet, een doorbraak voor de zorg

De Zelfstandigenwet biedt een nieuw kader voor werken als zzp’er, met duidelijke regels die passen bij de realiteit van de zorg. Voor zorgprofessionals en opdrachtgevers kan dit een belangrijke stap zijn richting meer rust, duidelijkheid en werkbare afspraken.

- Duidelijke toetsing in plaats van vage criteria

De wet VBAR werkte met het onduidelijke criterium ‘werken in dienst van’. In de praktijk leidde dit tot angst, onzekerheid en potentiële blokkades bij het werken met zzp’ers.

De Zelfstandigenwet introduceert drie heldere, toetsbare criteria, te weten:

• Zelfstandigentoets: Ben je ondernemer?
• Werkrelatietoets: Hoe ziet de samenwerking eruit?
• Sectorale toets: Past zelfstandigheid bij deze sector?

Voor zorgprofessionals die met meerdere opdrachtgevers werken, eigen materialen of verzekeringen regelen en hun eigen tarieven bepalen, betekent dit eindelijk duidelijke rechtszekerheid. Dit is van belang omdat zij zo weten waar zij aan toe zijn. Daarnaast is er minder angst voor naheffingen of beschuldigingen van schijnzelfstandigheid. En blijft er ruimte om ondernemerskeuzes te maken.

Voor zorgorganisaties betekent het minder juridisch risico, duidelijke spelregels bij inhuur en een stabielere personeelsplanning.

- Meer ondernemingsruimte; essentieel in een overbelaste zorgsector

De Zelfstandigenwet biedt aanzienlijk meer ruimte dan de VBAR. In de praktijk betekent dit dat zorginstellingen flexibel kunnen blijven schakelen. Die flexibiliteit is geen luxe; de zorg kan niet draaien zonder zzp’ers en de Zelfstandigenwet erkent dit.

- Focus op échte schijnzelfstandigheid

De Zelfstandigenwet richt zich op situaties waar het misgaat: wanneer mensen gedwongen worden zzp’er te zijn terwijl ze feitelijk werknemer zijn. Daarmee beschermt de wet kwetsbare werkenden, maar laat zij zorgprofessionals die bewust kiezen voor ondernemerschap volledig in hun waarde.

Voor opdrachtgevers betekent dit minder risico op conflicten met de Belastingdienst. De mogelijkheid tot inzet van zelfstandigen blijft behouden waar dat noodzakelijk is en er komt duidelijkheid over de inhuur. De zorgcontinuïteit wordt hiermee beschermd.

Wet brengt ook verplichtingen mee

De Zelfstandigenwet brengt ook verplichtingen mee, waaronder een verplichte AOV en mogelijk verplichte pensioenopbouw. Dat leidt tot extra kosten maar biedt ook voordelen, zoals:

• betere bescherming van zelfstandigen bij arbeidsongeschiktheid;
• kleinere verschillen met loondienst;
• waarschijnlijk: een opt-out voor zzp’ers die al goed verzekerd zijn.

SoloPartners blijft zich inzetten voor een werkbare en betaalbare invulling hiervan.

Een belangrijk signaal

De keuze voor de Zelfstandigenwet is meer dan een technische beleidswijziging. Het is een belangrijk signaal dat laat zien dat:

• De VBAR onwerkbaar was
  Jarenlange signalen uit de zorgsector zijn eindelijk gehoord.
• Zelfstandig ondernemerschap in de zorg waardevol is
  Zzp’ers worden erkend als cruciale schakel in het zorgstelsel.
• Er behoefte is aan maatwerk
  De zorg is te divers voor one-size-fits-all-regelgeving.

Hoopvol signaal

Laten we realistisch blijven… dit is een tussenrapport, geen regeerakkoord. Zelfs de vraag óf de Zelfstandigenwet uiteindelijk wordt ingevoerd, ligt nog open. Daarnaast zijn er meerdere punten die nog wachten op uitwerking, zoals:

• wanneer de wet eventueel zal ingaan;
• hoe de drie toetsen precies worden ingevuld;
• hoe een mogelijke verplichte AOV wordt vormgegeven;
• welke overgangsregelingen er gelden voor zzp’ers en opdrachtgevers.

Deze duidelijkheid komt pas zodra er een coalitieakkoord ligt. Maar de nu geschetste richting is voor de zorgsector in ieder geval een hoopvol signaal.

Samenstelling coalitie is bepalend

Informateur Buma spreekt deze week met andere partijen en presenteert op dinsdag 9 december zijn eindrapport. Pas daarna wordt duidelijk welke partijen daadwerkelijk aan de onderhandelingstafel plaatsnemen.

Voor het zzp-dossier zijn vooral de standpunten van deze partijen van belang:

• VVD (22 zetels): mede-initiatiefnemer van de Zelfstandigenwet
• GroenLinks-PvdA (20 zetels): kritisch op de Zelfstandigenwet, voorstander van wet VBAR
• JA21 (9 zetels): waarschijnlijk positief over de Zelfstandigenwet

De uiteindelijke samenstelling van de coalitie bepaalt in hoge mate óf en hoe de Zelfstandigenwet verder wordt uitgewerkt. Met VVD in de coalitie neemt de kans op voortgang toe; met GroenLinks-PvdA wordt het een stevig onderhandelingspunt.

SoloPartners blijft de ontwikkelingen volgen!

Het tussenrapport is een bemoedigende stap, maar het proces is nog lang niet afgerond. SoloPartners volgt de formatie nauwlettend en gaat, zodra de echte onderhandelingen starten, actief in gesprek met de formerende partijen. Wij blijven pleiten voor werkbare, duidelijke en betaalbare regelgeving voor onze leden en opdrachtgevers.