Raad van State vernietigend over BAZ: ‘Niet uitvoerbaar en te weinig bescherming

De Raad van State heeft maandag 15 december een vernietigend advies uitgebracht over de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen (BAZ). Het advies? Bekijk het plan opnieuw. Voor SoloPartners komt dit niet als een verrassing.

De Raad van State is helder: de BAZ is niet uitvoerbaar, maakt het stelsel veel te ingewikkeld en biedt te weinig bescherming. Zelfstandigen, de Belastingdienst én het UWV zitten jarenlang met de problemen.

Uitvoering, als het meezit, pas in 2030

Het UWV kan de BAZ nu niet uitvoeren. De wachtlijsten voor arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen lopen uit de hand. In 2027 wachten er naar verwachting 100.000 mensen en in 2030 zelfs 200.000. Zonder grote vereenvoudiging van de WIA is er geen ruimte voor de BAZ. Ook de Belastingdienst kan pas vanaf 2030 aan de slag. En dan alleen als alles meezit. Het gevolg is dat er jarenlang geen grote veranderingen mogelijk zijn in de inkomstenbelasting. Alle computersystemen zitten vol met de BAZ.

Wat krijgen zelfstandigen ervoor terug? Te weinig.

De Raad van State is duidelijk: de BAZ biedt te weinig bescherming:

• Maximale uitkering: het minimumloon. Verdien je meer? Dan zak je flink in inkomen
• Wachttijd van twee jaar. Je moet het eerst twee jaar zelf oplossen, vaak via eigen geld. Een toereikende buffer is dus noodzakelijk
• Veel zelfstandigen, zoals dga's en meewerkende partners, vallen erbuiten

Voor veel zelfstandigen in de zorg, die vaak meer verdienen dan het minimumloon, is de BAZ dus weinig waard. Je krijgt een uitkering op bijstandsniveau, maar pas na twee jaar waarin je helemaal geen bescherming hebt.

Administratieve nachtmerrie

De Raad van State waarschuwt: de BAZ naast de WIA zorgt voor grote administratieve problemen. Zo'n 40% van de zelfstandigen werkt ook in loondienst; voor hen wordt het een puinhoop. Er komt een franchise-regeling, maar die lost het maar gedeeltelijk op. En veel details moeten nog worden uitgewerkt. We weten dus niet eens hoe ingewikkeld het echt wordt.

Gelijk speelveld? Ten dele…

De BAZ zou zorgen voor een gelijker speelveld tussen werknemers en zelfstandigen. Maar dat lukt niet:

• Zelfstandigen hoeven zich niet te verzekeren voor ziekte en werkloosheid
• Geen pensioenopbouw via de opdrachtgever
• Fiscale voordelen: lagere bijdragen aan algemene voorzieningen
• Grote groepen zelfstandigen vallen buiten de BAZ

De Raad van State stelt dat het voorstel ‘slechts ten dele’ bijdraagt aan een gelijker speelveld.

Wat vindt SoloPartners?

Wij willen goede sociale bescherming voor zelfstandig zorgprofessionals. Maar niet voor elke prijs. Een ingewikkelde regeling die niet werkt, er misschien pas over vijf jaar komt en nauwelijks bescherming biedt? Dat is niet wat zelfstandig zorgprofessionals nodig hebben.

De Raad van State heeft een beter plan: ‘maak eerst de WIA veel eenvoudiger’. Kijk dan naar een regeling die werkt voor werknemers én zelfstandigen; niet nóg een ingewikkeld apart stelsel erbij.

En nu?

Het kabinet moet kiezen. Doorgaan met een plan dat volgens de hoogste adviesraad niet werkt? Of opnieuw beginnen en samen met zelfstandigenorganisaties iets maken dat wél werkt?

Voor SoloPartners is het duidelijk; onze leden verdienen beter. Geen halfbakken regeling die er, wellicht, pas over vijf jaar komt en nauwelijks bescherming biedt.

Ons dringende verzoek aan het kabinet is dan ook: luister naar de Raad van State. Maak eerst het bestaande stelsel eenvoudiger. Werk dan aan een échte oplossing voor alle werkenden.

Geïnteresseerd in het volledige advies van de Raad van State? Klik hier.