De toekomst van gezond en veilig werken?

Bericht geplaatst 10 februari 2023 om 15:44

Op 3 februari 2023 hebben TNO en het RIVM het rapport ‘De toekomst van gezond en veilig werken, een brede horizonscan’ gepubliceerd. In het rapport beschrijven ze de ontwikkelingen die van invloed zijn op gezond en veilig werken in de komende 20 jaar. SoloPartners heeft meegewerkt aan dat rapport. In dit artikel benoemen we de ontwikkelingen en conclusies die het meest opvallend zijn.

Verband met zzp’ers

Een tweetal ontwikkelingen worden rechtstreeks in verband gebracht met zzp’ers, namelijk flexibilisering en individualisering. Opvallend is dat bij flexibilisering voor de toekomst met name nadelen en risico’s worden verwacht. Ook bij individualisering zijn toekomstverwachtingen niet enkel positief.

Verwacht wordt dat de behoefte aan keuzevrijheid en meer eigen regie ertoe zullen leiden dat vaker bewust de keuze wordt gemaakt om te starten als zzp’er. Je zou verwachten dat meer keuzevrijheid en meer mogelijkheden tot eigen regie, positieve verwachtingen met zich zou brengen, maar dat is niet het geval. In het rapport signaleren ze een toename van de fysieke belasting en veiligheid, in combinatie met minder sociale cohesie en minder mogelijkheden voor de vakbonden om collectieve belangen te behartigen.

Verwachting: zzp’ers meer kwetsbaar

Bij flexibilisering wordt weliswaar gesignaleerd dat er sprake zal zijn van meer werktevredenheid en meer autonomie. Daar staat dan wel weer tegenover dat verwacht wordt dat zzp’ers in toenemende mate kwetsbaar zullen zijn. Oorzaken daarvan zullen zijn lagere tarieven, slechtere arbeidsomstandigheden en onvoldoende voorzieningen om die risico’s af te dekken.

Negatieve verwachtingen

De verwachte nadelen worden grotendeels gecompenseerd door de verwachte voordelen van andere ontwikkelingen zoals stijging van het opleidingsniveau, artificiële intelligentie en digitalisering. De overkoepelende toon van het rapport is echter voornamelijk negatief. Voor alle in het rapport uitgewerkte toekomstige ontwikkelingen, 16 in totaal, worden vooral bedreigingen en nadelen verwacht.

Die negatieve verwachtingen zijn enigszins verklaarbaar omdat ze met de kennis van nu proberen om 20 jaar vooruit te kijken. Dat over 20 jaar veel van de huidige verworvenheden er niet meer (op dezelfde manier) zullen zijn, is niet moeilijk te voorspellen. Het is blijkbaar ingewikkeld om positieve ontwikkelingen te voorspellen die de negatieve effecten zullen compenseren. Die komen in het rapport amper aan bod.

Verdiepende studies volgen

De vraag is dan ook wat de praktische waarde is van het rapport voor de praktijk. Laten we hopen dat het rapport geen selffulfilling prophecy is, want dan ziet de toekomst er somber uit. De verdiepende studies die in het rapport worden aangekondigd zullen hopelijk ook realistische, positieve verwachtingen opleveren. Hiermee kunnen we de toekomst wat zonniger tegemoet zien. Wij hebben daar alle vertrouwen in. We houden jullie op de hoogte.