Het aandeel niet-gecontracteerde zorg binnen wijkverpleging gedaald

Bericht geplaatst 12 april 2022 om 14:37

In de Monitor Contractering Wijkverpleging 2022 die is verschenen op 24 maart 2022 onderzoekt de NZa de contracten die zorgaanbieders en zorgverzekeraars maakten met betrekking tot de wijkverpleging. De aanbevelingen die gedaan zijn komen uit een onvolledige analyse. Je leest onze kijk op dit rapport hier terug. Aanleiding voor het onderzoek is het hoofdlijnenakkoord 2019-2022. Het onderzoek is uitgevoerd op basis van de data die Vektis sinds 2019 heeft verzameld rondom de wijkverpleging.

Daling niet-gecontracteerde zorg

De NZa constateert nogal triomfantelijk dat het aandeel niet-gecontracteerde zorg is gedaald sinds 2019. Ook de totale kosten en het gemiddelde aantal uren per cliënt zijn gedaald. Het aantal uren ging van gemiddeld 42 uur per maand in 2017 naar 33 uur in 2020. Het gemiddeld aantal uren per cliënt bij gecontracteerde aanbieders is gedaald van 16 uur in 2017 naar 14 uur in 2020.

Uit de data van Vektis blijkt dat niet-gecontracteerde zorgaanbieders relatief meer zorg verlenen aan cliënten met diabetes en aan cliënten in verstedelijkt gebied in de lagere sociale milieus. De groep cliënten die niet-gecontracteerde zorg in de wijkverpleging krijgen, maken hogere zorgkosten bij medisch specialistische zorg, farmacie en hulpmiddelen.

Zelfstandig declarerende zzp’ers in de wijkverpleging blijken vrijwel allemaal niet-gecontracteerde zorg te leveren.

Onvolledige analyse

Bovenstaande feiten lijken duidelijk, maar zijn dat niet. Wat namelijk ontbreekt is het antwoord op de vraag: Hoe komt het dat complexere zorg door niet-gecontracteerde zorgaanbieders wordt geleverd? En hoe het komt dat zelfstandig declarerende zzp’ers in de wijkverpleging vrijwel uitsluitend niet-gecontracteerd werken?

Alleen als je weet waarom die feiten zijn zoals ze zijn, kun je aanbevelingen doen voor verbeteringen. De waarom-vraag heeft de NZa echter niet onderzocht. Desondanks doet de NZa de aanbeveling om in het kader van passende zorg toe te werken naar meer gecontracteerde zorg.

Aanbeveling kan dus ook niet compleet zijn

Er is het nodige mis met deze aanbeveling. Zo maken ze in de Monitor niet duidelijk wat nu precies het probleem is met de niet-gecontracteerde zorg. Impliciet blijkt dat met name de hogere kosten en het gebrek aan regie door de zorgverzekeraars het probleem zijn van niet-gecontracteerde zorg. Maar de oplossing voor die problemen kun je pas vinden als je weet waarom complexe zorg niet gecontracteerd wordt geleverd.

Kortom, ze doen een aanbeveling die met name gericht is op het verder terugdringen van de kosten in de wijkverpleging. Althans het terugdringen van de gemiddelde kosten per cliënt. Dat er een grote groep cliënten is die bovengemiddeld meer zorg nodig hebben en dus ook bovengemiddelde kosten maken, dat wil er bij de NZa maar niet in. Iedere cliënt dient door hetzelfde malletje geperst te worden, of dat nu past of niet. Dat is geen passende zorg maar passend gemaakte zorg. Of de cliënt daarbij gebaat is of niet, maakt niets uit.

Huidige vorm van contractering is de oorzaak van het probleem

Omdat het financieel totaal niet loont voor gecontracteerde zorgaanbieders om cliënten met een complexe zorgvraag te helpen, is die categorie cliënten aangewezen op niet-gecontracteerde zorg. Dit is geen loze stelling, dit is wat iedere niet-gecontracteerde zorgaanbieder je kan vertellen. En iedere gecontracteerde aanbieder ook, maar die heeft er geen belang bij om te erkennen dat ze hele groepen cliënten stelselmatig uitsluiten van zorg.

Andere oorzaak is dat de grote aanbieders organisatorisch doorgaans ook niet in staat zijn om de complexe zorg te leveren. Dit komt doordat de flexibiliteit in de organisatie daartoe ontbreekt.

In plaats van niet-gecontracteerde aanbieders te complimenteren en te koesteren, aangezien zij er wel in slagen om de zorg te leveren die gecontracteerde aanbieders niet willen leveren, krijgen ze nu de zwarte piet toegespeeld voor de kosten van niet-gecontracteerde zorg. Terwijl NZa nota bene zelf vaststelt dat er een zeer logische verklaring is voor de extra uren die worden besteed.

Daarnaast is van belang om op te merken dat veel, veelal kleinschalige, zorgaanbieders niet in aanmerking komen voor een contract. Datzelfde geldt voor de zzp’ers. Als je niet in aanmerking komt voor een contract is het niet vreemd dat de zorg die je levert, niet gecontracteerd wordt geleverd. Waarom kleine zorgaanbieders geen contract krijgen, wordt door de NZa echter niet uitgezocht, zodat ook hier geen op feiten gebaseerde oorzaak voor het probleem wordt gegeven.