Mag ik afwijken van het protocol?

Laatste update 28 september 2022 om 10:01

In de zorg is veel vastgelegd in protocollen en richtlijnen. Deze hebben primair als doel de kwaliteit van de zorg hoog te houden. Maar hoe te handelen wanneer de situatie iets anders van jou vraagt dan de te volgen richtlijn? Wat als het volgen van een protocol de kwaliteit van zorg juist negatief beïnvloedt? We gaan hier in dit artikel op in.

Doel protocollen en richtlijnen

Hoewel elke cliënt een eigen behoefte heeft en de zorg dus op maat geboden moet worden, zijn landelijke beroepsnormen essentieel. Landelijke normen geven namelijk richting en houvast aan de zorgverlening. Het is een structuur die duidelijkheid biedt en waarop achteraf getoetst kan worden.

De protocollen en richtlijnen zijn bedoeld om jou als professional te ondersteunen, jouw eigen handelen te onderbouwen maar ook om de cliënt een goed beeld te geven van de te ontvangen zorg.

Protocollen en richtlijnen dragen dus bij aan het waarborgen van goede en verantwoorde zorg.

Afwijken van protocollen en richtlijnen

Elke zorgverlener heeft een individuele professionaliteit. Je bent verantwoordelijk voor je eigen handelen waar jouw eigen waarden en normen een belangrijke rol spelen. Deze eigen verantwoordelijkheid brengt met zich mee dat je per situatie zelf beoordeelt wat nodig is om goede zorg te kunnen verlenen.

Het volgen van protocollen en richtlijnen is niet altijd de beste manier om zorg te verlenen. Op die momenten mag je ervan afwijken. Er wordt zelfs van je verwacht dat je afwijkt als het protocollair handelen goede zorg in de weg staat. Dit valt onder jouw professionele autonomie.

Als je afwijkt, moet je dit wel goed kunnen motiveren: op basis van welke afwegingen ben je tot dit besluit gekomen? Hardop denken en aantekeningen in het cliëntendossier kunnen je hierbij helpen.

Stel jezelf de vraag of de protocollen en richtlijnen bijdragen aan het bereiken van het zorgdoel. Is dit niet het geval, dan heb je als zorgverlener beslissingsruimte om daarvan (weloverwogen!) af te wijken. Start bij de protocollen en richtlijnen maar blijf zelf nadenken over de best passende zorg.

Je hebt altijd de mogelijkheid om te overleggen met beroepsgenoten om jouw inschatting te toetsen. Binnen de sector Verzorging Verpleging en Thuiszorg (VVT) is het verplicht om bij ernstige afwijkingen (hoog risico) te overleggen met een zelfstandig bevoegde arts of verpleegkundig specialist.

<< terug naar artikel: Hoe maak ik een kwaliteitssysteem.