Toetsingskaders in de zorg

Bericht update 25 juni 2024 om 09:19

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) voert controles uit. Dit doet de inspectie om te bepalen of een zorgaanbieder zorg levert die aan de gestelde kwaliteitscriteria voldoet. Voor deze controles maakt de IGJ gebruik van verschillende toetsingskaders. In dit artikel geven we je hier meer informatie over. Als je weet waarop de IGJ let wanneer zij controleren, kun jij ervoor zorgen dat je aan die eisen voldoet. Zo houd je zelf de regie over de door jou verleende zorg.

Wat is een toetsingskader?

Een toetsingskader is een kader dat normen en bijbehorende beoordelingscriteria bevat. Met andere woorden: de toetsingscriteria geven aan ‘wat’ de inspectie toetst. Met het vaststellen van deze criteria wordt de kwaliteit van de geleverde zorg meer en beter meetbaar en inzichtelijk. De IGJ heeft zo een instrument in handen om een zorgaanbieder te toetsen. Daarmee draagt het toetsingskader dus bij aan het waarborgen en verbeteren van de kwaliteit van zorg.

Een toetsingskader wordt gebaseerd op wet- en regelgeving en op normen die gelden in het veld. Zowel deze veldnormen als de wet- en regelgeving zijn voortdurend in ontwikkeling. Houd er dan ook rekening mee dat het toetsingskader wordt aangepast wanneer er relevante wijzigingen zijn.

Diverse toetsingskaders

De IGJ werkt met verschillende toetsingskaders. Klik hier voor de verschillende toetsingskaders per zorgsector.

Het is mogelijk dat er meerdere kaders van toepassing zijn op jouw zorgverlening. Dit is bijvoorbeeld het geval voor een startende wijkverpleegkundige. Hiervoor geldt zowel het toetsingskader van de wijkverpleging en het toetsingskader nieuwe zorgaanbieders verpleging en verzorging. Onderzoek dus welke toetsingskaders voor jouw dienstverlening van toepassing zijn.

We lichten kort een aantal kaders toe. De volledige lijst vind je hier.

Toetsingskader nieuwe zorgaanbieders verpleging en verzorging

Met ingang van 2022 gebruikt het IGJ het toetsingskader voor nieuwe zorgaanbieders verpleging en verzorging. Hiermee beoordeelt de inspectie of bij nieuwe zorgaanbieders de voorwaarden aanwezig zijn om veilige en goede zorg te kunnen leveren. Dit toetsingskader is opgebouwd uit een drietal thema’s:

1. de cliënt centraal;
2. deskundige zorgverlener;
3. sturen op kwaliteit en veiligheid.

Toetsingskader Wijkverpleging

Bij het toezicht op de wijkverpleging let de inspectie op de volgende vijf thema’s die in het toetsingskader voor de Wijkverpleging staan:

1. cliënt centraal;
2. integrale zorg;
3. veilige zorg thuis;
4. professionele autonomie van de wijkverpleegkundige;
5. sturen op kwaliteit.

Verkort toetsingskader wijkverpleging

De IGJ heeft de mogelijkheid om voor aanbieders met minder dan 50 cliënten in de wijkverpleging het verkort toetsingskader wijkverpleging te gebruiken. Dit kader opgebouwd rondom drie thema’s: centraal stellen van de cliënt, deskundigheid van de zorgverlener en de sturing op kwaliteit en veiligheid.

Toetsingskaders Jeugd

Als je jeughulp verleent, toetst de IGJ jouw kwaliteit en veiligheid overwegend op basis van van het JIJ-kader. Er is ook een JIJ-kader voor nieuwe jeugdhulpaanbieders. Dit zijn aanbieders die tot maximaal 1,5 jaar eerder zijn gestart met het zelfstandig verlenen van jeugdhulp.

Daarnaast zijn er andere toetsingskaders voor het toezicht op jeugdhulpaanbieders, zoals onder meer het Toetsingskader Voorkomen Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag.

Alternatieve behandelaars en specifieke toetsingskaders

Voor sommige sectoren is (nog) geen toetsingskader opgesteld. Dit geldt onder andere voor alternatieve behandelaars. De IGJ heeft er in die gevallen voor gekozen de wijze van toezicht op hun website toe te lichten. Er zijn ook toetsingskaders voor specifieke wetten zoals het toetsingskader Wet zorg en dwang.

Rol & werkwijze IGJ

Het toezicht op de kwaliteit en veiligheid van de zorg is in handen van de IGJ. Zij controleert of de wet- en regelgeving en de veldnormen worden nageleefd. Hun toezicht is gebaseerd op een aantal wetten. Daarnaast maakt zij gebruik van de afspraken over de definitie van goede zorg zoals deze in veldnormen worden vastgelegd. Het toezicht wordt uitgevoerd aan de hand van het betreffende toetsingskader.

De IGJ ontvangt en verzamelt informatie over zorgaanbieders en –bedrijven. Denk bijvoorbeeld aan de meldingen van calamiteiten en incidenten die zijn ontvangen. Deze informatie brengt de mogelijke risico’s op zorg van onvoldoende kwaliteit in kaart.

Wanneer hier aanleiding voor is, brengt de IGJ een bezoek aan de zorgaanbieder. Zij gaat na of hetgeen uit de informatie naar voren is gekomen daadwerkelijk overeenkomt met de praktijk. Aan de hand van een gesprek met de zorgaanbieder worden eventuele verbeterpunten in kaart gebracht en afspraken gemaakt over de te nemen maatregelen.

Als de IGJ constateert dat de zorg van onvoldoende kwaliteit is of dat er een grote kans is op (vermijdbare) schade dan treden zij op. Zij hebben op dat moment de mogelijkheid om maatregelen te nemen. Hierbij geldt dat hoe groter het risico voor de cliënt, hoe zwaarder de opgelegde maatregel. Een overzicht van de maatregelen die de IGJ kan nemen vind je in het interventiebeleid.

Meer informatie

Heb je nog vragen? Kijk dan op de website van de Inspectie (IGJ). Of neem contact op met onze klantenservice.