Zorgprestatiemodel GGZ van start, wat betekent dit voor de psychiater?

Bericht geplaatst 17 januari 2022 om 15:21

Een groot deel van de beroepsgroep in de Geestelijke gezondheidszorg (GGZ) vond dat de bekostiging van de GGZ anders ingericht moest worden. Dit is vanaf 1 januari 2022 gebeurd, vanaf deze datum is het Zorgprestatiemodel (ZPM) ingevoerd. Het ZPM is een volledig nieuwe bekostigingssystematiek voor de GGZ en de forensische zorg (FZ). In dit artikel informeren we jou hierover.

Noot: om de leesbaarheid van het artikel te vergroten, gebruiken we hier de psychiater als beroep. Waar in de eerste twee onderdelen psychiater staat, kan ook een van de beroepen uit deze lijst worden gelezen. Het derde onderdeel (tarifering) is specifiek voor psychiaters.

Bekostiging in het ZPM
Een groot verschil ten opzichte van de voorgaande situatie is dat vanaf 1 januari 2022 formeel gezien geen onderscheid meer wordt gemaakt tussen basis- en gespecialiseerde GGZ. Het ZPM geldt voor alle vormen van GGZ en FZ. De dbc’s zijn (mede daarom) verdwenen. In plaats van trajecten worden voortaan losstaande prestaties, zoals consulten, gedeclareerd. Wij richten ons in dit artikel op het ‘consult’, omdat dit de belangrijkste categorie van prestaties is.

Een consult is een direct, ononderbroken en zorginhoudelijk contact tussen de psychiater en de cliënt of diens naasten. Het kan face to face plaatsvinden, maar ook (beeld)bellen en zelfs chatten vallen daaronder. Vanaf 1 januari 2022 is het in principe de bedoeling dat je als psychiater de werkelijk bestede, directe en zorginhoudelijke tijd registreert.

Indirecte tijd is met het ZPM opgenomen in het tarief van het consult. Voor de bekostiging hoef je de indirecte tijd dus niet meer te registreren.

In de vrijgevestigde setting mag je tijd voor intercollegiaal overleg registreren en declareren. Daar zijn wel hele specifieke voorwaarden voor; niet elk overleg met elke behandelaar of verwijzer komt voor vergoeding in aanmerking.

Declareren en registreren in het ZPM
Voor het juist declareren en registreren van zorgprestaties zijn regels opgesteld. Deze zijn te vinden in dit document.

Daarnaast heeft de NZa een informatiekaart onderlinge dienstverlening ontwikkeld. Deze is relevant wanneer je als psychiater in opdracht van een andere zorgaanbieder zorg verleent aan een cliënt. Dus een opdrachtgevende zorgaanbieder vraagt jou (een deel van) de zorg uit te voeren. De informatiekaart geeft informatie over het declaratieproces in deze situatie.

Meer informatie over het declareren en registreren in het ZPM is te vinden op de website van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa).

Nadelen voorgaande bekostigingssystematiek
Voorheen konden vrijgevestigde psychiaters alleen regiebehandelaar zijn in de gespecialiseerde GGZ. Daarbij werd gewerkt met diagnose-behandelcombinaties (dbc’s). De dbc omvatte het hele behandeltraject bij een bepaalde diagnose en viel uiteen in een aantal deelprestaties, waaronder in ieder geval de behandeling. Wanneer de deelprestatie ‘behandeling’ in welke situatie gedeclareerd mocht worden, hing af van de hoeveelheid tijd die daaraan was besteed. Dat ging in blokken (bijvoorbeeld van 250-799 minuten en van 800-1.799 minuten). Hierdoor sloot de vergoeding niet altijd aan bij de feitelijk geleverde zorg. Eén minuut meer of minder maakte tenslotte een enorm verschil voor wat betreft de vergoeding.

Declareren en de daarbij horende vergoeding kwamen pas aan het eind van een behandeltraject aan de orde. Dit kon voor jou als psychiater, maar ook voor jouw cliënt tot ongemak leiden. Jij moest immers lang wachten voordat je een vergoeding kreeg voor de verrichte werkzaamheden. Daarnaast werd jouw cliënt of de betreffende zorgverzekeraar mogelijk geconfronteerd met een factuur voor een behandeling die al een tijd geleden was gestart.

Kortom, voor alle betrokken partijen werkte het systeem niet optimaal. Daarom werd verandering noodzakelijk geacht.

Tarieven voor psychiaters
Het tarief dat voor een consult gerekend mag worden hangt onder meer af van de vraag of het gaat om diagnostiek of behandeling, hoeveel tijd er is besteed en welk beroep de zorgverlener heeft. Kort samengevat geldt dat hoe specialistischer het beroep is, hoe hoger het tarief wordt.

De NZa is gevraagd om in de vrijgevestigde setting het hoge psychiatertarief alleen toe te staan voor dat deel van de zorg waarvoor ook daadwerkelijk psychiatrische zorg nodig is. Voor zorg die ook door een andere zorgverlener had kunnen worden verleend, zou de vrijgevestigde psychiater slechts een lager tarief in rekening moeten kunnen brengen. De NZa is daarmee aan de slag gegaan en heeft het onderscheid tussen het hoge en lage tarief gekoppeld aan de zogenaamde ‘categorieën’ van complexiteit zoals die in het Landelijk Kwaliteitsstatuut voor de GGZ worden onderscheiden.

Hieruit volgt dat het hoge tarief alleen gedeclareerd kan worden als er sprake is van:

• zorg waarvoor op grond van het nieuwe Kwaliteitsstatuut vereist is dat de regiebehandelaar een art. 14 Wet BIG beroep heeft, of
• wanneer de psychiater door een andere zorgverlener wordt geraadpleegd bij de zorg aan een cliënt vanwege zijn of haar specifieke expertise.

Voor alle duidelijkheid: in alle andere gevallen kan de psychiater gewoon consulten registreren en declareren, zij het tegen een lager tarief.

Vanuit de branche is hier de nodige kritiek op geleverd. Het zou de rol van de vrijgevestigd psychiater als zelfstandig behandelaar uithollen. De NVvP heeft met deze brief bezwaar gemaakt. De reactie van de NZa vind je via deze link.

Meer informatie ZPM
Meer informatie is te vinden op de website zorgprestatiemodel.nl. Via deze website kun je ook de webinars over het ZPM terugkijken. Vanzelfsprekend brengen wij je op de hoogte als er ontwikkelingen zijn.