Medisch beroepsgeheim

Bericht update 20 februari 2024 om 09:27

Zorgverleners hebben een medisch beroepsgeheim. Dit betekent dat je uitsluitend met toestemming cliëntgegevens met anderen mag delen. Het medisch beroepsgeheim beschermt de cliënt. En het waarborgt daardoor de vrije toegang tot de zorg. In dit artikel vertellen we je er meer over.

Belang medische beroepsgeheim

Iedereen heeft recht op goede zorg en moet zich vrij voelen om deze zorg te zoeken en in te schakelen. Je moet ervan uit kunnen gaan dat er, zonder toestemming, geen informatie wordt doorgegeven aan en gedeeld met anderen. En dat het ook niet wordt gebruikt voor andere doeleinden. Het medisch beroepsgeheim beschermt de privacy van de cliënt. Daarnaast zorgt het voor vrije toegang tot de gezondheidszorg. Het medisch beroepsgeheim geeft de zorgverlener zwijgplicht én verschoningsrecht (=zwijgrecht).

Wetgeving

Zorgverleners hebben een medisch beroepsgeheim op grond van onder andere*:

• de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG)
• de Wet Beroepen in de individuele Gezondheidszorg (Wet BIG)
• Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO)

Onder zorgverleners wordt hier verstaan: ‘iedereen die een vorm van gezondheids- of maatschappelijke zorg verleent’.

* Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft een factsheet samengesteld met informatie over het medisch beroepsgeheim. Op pagina 2 van dit document vind je een volledig overzicht van de toegepaste wet- en regelgeving.

Je mag cliëntgegevens alleen delen met anderen na toestemming van de cliënt. Voor die toestemming moet je de cliënt informeren over het doel en de inhoud. Maar ook de mogelijke consequenties van het delen van de gegevens moeten duidelijk worden gemaakt. Cliëntgegevens mogen bij akkoord gedeeld worden met direct betrokken zorgverleners. En eventueel met een aangestelde (wettelijk) vertegenwoordiger van jouw cliënt.

Uitzonderingen

Geeft jouw cliënt geen toestemming? Dan mag het medisch beroepsgeheim alleen onder voorwaarden gebroken worden. De voorwaarden hiervoor zijn:

• Wettelijke bepaling: op basis van bijvoorbeeld de Wmo, de Zorgverzekeringswet, de Wlz en de Wet publieke gezondheid.
• Conflict van plichten: naleving van het medisch beroepsgeheim zorgt voor ernstig nadeel of gevaar in de toekomst (noodsituatie).
• Zwaarwegend belang: naleving van het beroepsgeheim zorgt voor schade aan een ander zwaarwegend belang (er hoeft geen sprake te zijn van ernstig nadeel). Denk bijvoorbeeld aan het recht op informatie over ernstige erfelijke aandoeningen.

Op pagina 6 van het factsheet van het ministerie van VWS over het medisch beroepsgeheim staan de uitzonderingen toegelicht.

Medisch beroepsgeheim na overlijden cliënt

Ook na het overlijden van een cliënt geldt het beroepsgeheim. Nabestaanden hebben geen zeggenschap over
de medische dossiers. Zij hebben in beginsel geen recht op inzage in het medisch dossier. Hierop geldt een aantal uitzonderingen. Bijvoorbeeld als de patiënt hiervoor toestemming heeft gegeven dat is vastgelgd in het patiëntendossier. En bij de melding van een incident of ‘zwaarwegend belang’. En bij het overlijden van een kind jonger dan 16 jaar. Meer hierover weten? Bekijk het op pagina 8 van het factsheet.

Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ)

De Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) mag, zonder toestemming van de patiënt, het medische dossier inzien. De inspectie zal dit alleen doen als het noodzakelijk is voor het uitoefenen van de toezichthoudende taak. Denk dan bijvoorbeeld aan een calamiteitenonderzoek. Het belang moet dan wel ‘proportioneel’ en ‘evenredig’ zijn. Aan de inzagebevoegdheid is een geheimhouding gekoppeld die is afgeleid van het beroepsgeheim; de verkregen gegevens moeten dus geheim worden gehouden.

Meer informatie

Dit artikel geeft een overzicht van algemene informatie. Aanvullend biedt het factsheet van de overheid de belangrijkste regels en uitzonderingen. Waar mogelijk vind je daarin de verwijzingen naar onderliggende wetgeving.

Wellicht heeft jouw beroepsgroep een handreiking opgesteld met specifieke beroepsinhoudelijke regels. Zorg dat je goed op de hoogte bent door hiernaar te informeren.

Heb je nog vragen? Neem dan gratis en vrijblijvend contact op met onze klantenservice.

---