Welke voorwaarden kun je beter niet tekenen binnen een overeenkomst?

Laatste update 2 maart 2023 om 10:35

Veel zzp’ers in de zorg werken als onderaannemer voor zorgorganisaties, of laten zich bemiddelen door een bureau. Vaak hebben deze bedrijven een eigen overeenkomst opgesteld. Het komt vaak voor dat zzp’ers in de zorg deze eerst tekenen en achteraf pas zien dat er vreemde voorwaarden in die overeenkomst staan. Eerst lezen en dan pas tekenen, is dan ook het advies.

‘Goedgekeurd door de Belastingdienst’ bestaat niet

Zodra een bureau of organisatie aangeeft dat een werkwijze, constructie of overeenkomst ‘goedgekeurd is door de Belastingdienst‘, moeten onmiddellijk alle seinen op rood staan. De Belastingdienst keurt geen werkwijzen of constructies goed. ‘Fiscaal veilig‘ bestaat niet. Het is met het huidige fiscale en arbeidsrechtelijke systeem helaas zo, dat zowel de opdrachtgever als de opdrachtnemer, géén garanties vooraf krijgen. Je bent dus nooit helemaal ‘veilig’. Omdat we als mens gek zijn op zekerheden, zijn we gevoelig voor zinnen die aangeven dat een constructie ‘goedgekeurd is door de Belastingdienst’. Dat lijkt veilig en veiligheid is fijn.

Er is geen enkele constructie die op voorhand is goedgekeurd of waar er helemaal geen risico’s aanwezig zijn. Die zijn er altijd. Geeft een organisatie aan dat het bij hen toch echt allemaal goed geregeld is? Vraag dan om een kopie van de verklaring van de Belastingdienst waar dat uit blijkt en check die bij de Belastingdienst. Geeft een organisatie aan dat ‘vele honderden zzp’ers je voorgingen’ en dat je het daarom echt wel kunt vertrouwen, krab dan nog eens achter je oren.

Hoe zit het dan met ‘goedgekeurde modelovereenkomsten’? 

De wet DBA maaktte het mogelijk dat modelovereenkomsten tussen zzp’ers en opdrachtgevers op voorhand worden gecontroleerd en goedgekeurd door de Belastingdienst. De lijst met die overeenkomsten vind je hier. Als de praktijk tussen zzp’er en opdrachtgever overeenkomt met de overeenkomst, dan mag de opdrachtgever er vanuit gaan dat de zzp’er niet in een dienstverband werkt. Maar, dan moet die praktijk dus precies zo zijn zoals in de overeenkomst staat vermeld. En daar ligt nu precies het probleem. De praktijk en de overeenkomst komen meestal niet precies overeen. De Belastingdienst keurt dus op voorhand ‘goed’, maar kan achteraf op basis van feiten en omstandigheden bepalen dat de opdrachtgever zich niet aan de overeenkomst gehouden heeft. Die ‘goedkeuring van de Belastingdienst’ zegt dan dus niet veel.

Sinds kort heeft de Belastingdienst nieuwe modelovereenkomsten voor praktijkwaarneming en praktijkmedewerking ter beschikking gesteld voor gz-psychologen, specialisten en psychotherapeuten. .

Wil je meer weten over hoe je buiten een dienstverband kunt blijven? Lees ons artikel waarin we de eisen van de Belastingdienst aanhalen.

Het verleggen van ondernemersrisico’s hoort niet

Als je een overeenkomst opstelt als zorgorganisatie of bemiddelende partij, mag je daar alles inzetten wat je maar wil. Het is aan de ander, de opdrachtnemer, om te bepalen of hij/zij daarvoor wil tekenen. Een overeenkomst is dus altijd iets wat de opdrachtgever of bemiddelende partij zelf heeft bedacht.

Er zijn zeer nette overeenkomsten in omloop die door heel betrouwbare organisaties zijn opgesteld. Maar er zijn ook waanzinnig slechte overeenkomsten, waarbij je enorme risico’s loopt als zzp’er in de zorg. Het is wat ons betreft altijd van belang dat je de overeenkomst heel goed leest. Laat je goed voorlichten over de consequenties van bepaalde voorwaarden, zeker als je deze niet goed begrijpt. Ja, het komt dus voor dat die bijzonder vriendelijke heer of dame van dat leuke ‘samenwerkingsverband’, ‘bureau’, ‘coöperatie’, ‘facilitator’, ‘netwerk’, ‘platform’ of ‘organisatie’ jou voor duizenden euro’s het schip in kan laten gaan met passages binnen zo’n overeenkomst. Zelfstandige zorgverleners kunnen zich vaak niet voorstellen dat de wereld zo in elkaar zit, maar we maken het bij SoloPartners wekelijks mee. Zzp’ers in de zorg zijn doorgaans veel kwetsbaarder dan ze denken.

Risico’s afschuiven op zzp’er

Eén van de veel voorkomende methodes die we tegenkomen, is het verleggen van ondernemersrisico’s naar de zzp’er. De organisatie die jou bemiddelt, of jou als onderaannemer heeft werken, probeert door middel van voorwaarden binnen de overeenkomst mogelijke problemen naar jou door te schuiven. We gaan hieronder in op een aantal mogelijke voorwaarden die je tegen kunt komen binnen zo’n overeenkomst.

• De ‘Als de Belastingdienst geld komt verhalen bij ons, dan sturen we hen door naar jou’ voorwaarde.
  Deze voorwaarde(n) treffen we vaak aan binnen overeenkomsten. Het kan erop neer komen dat als de opdrachtgever achteraf (!) toch werkgever blijkt te zijn van jou, de navorderingen van de Belastingdienst aan de opdrachtgever worden verschoven naar jou als zzp’er. Zo loopt de opdrachtgever geen risico. En dat is natuurlijk prettig voor die partij. Deze passages worden ook voor mogelijke BTW vordering gebruikt. 
  Hoe moet je hiernaar kijken?
  De opdrachtgever kiest ervoor om te werken met een zzp’er. Dat brengt risico’s met zich mee in de arbeidswet en binnen de wet op omzetbelasting. Het kan zo zijn dat de Belastingdienst een ander oordeel heeft over de arbeidsrelatie of omzetbelasting dan wordt gehoopt. Dat is onderdeel van het spel dat we spelen. Wil de opdrachtgever die risico’s niet dragen, adviseer deze dan om iemand in dienst te nemen, maar laat deze risico’s niet bij jou neerleggen.
• De ‘Als de zorgorganisatie, gemeente, zorgkantoor of zorgverzekeraar niet betaalt, krijg jij je geld ook niet’ voorwaarde.
  We komen passages tegen waarin het betalingsrisico dat een bemiddelende partij of opdrachtgever loopt, neergelegd wordt bij de zzp’er. Oftewel, als de klant niet betaalt, betaalt de bemiddelaar of opdrachtgever ook niet aan jou. We zien dit bijvoorbeeld voorbij komen bij niet-gecontracteerde zorgorganisaties. Daar wordt het steeds moeilijker om uitbetaald te krijgen door de zorgverzekeraar. Deze organisaties nemen dan bepalingen op waarin staat dat de zzp’er niet betaald krijgt als het niet lukt om het geld te ontvangen.
  Hoe moet je hiernaar kijken?
  Ondernemen betekent risico lopen. Als je de risico’s voor uitbetaling bij de zzp’er neerlegt als bemiddelaar of opdrachtgever, dan kun je risicoloos ondernemen. Iedereen wil dat, maar zo werkt de wereld niet. Wil een bureau of opdrachtgever geen risico lopen bij het ondernemen en willen zij dat op jou afschuiven? Dan is het misschien niet de juiste opdrachtgever voor jou.
• De ‘Als de gemeente, zorgkantoor of zorgverzekeraar de indicatie ooit aanpast, dan moet jij geld terugbetalen‘ voorwaarde.
  Veel van onze leden zijn werkzaam binnen de thuiszorg en juist daar is veel te doen over het aanpassen van indicatiestellingen door zorgverzekeraars. We zien inmiddels de eerste alinea’s voorbij komen binnen overeenkomsten, waarin wordt gesteld dat als de indicatiestelling ooit (!) met terugwerkende kracht wordt aangepast, de schade hiervan wordt verhaald op de zzp’er. 
  Hoe moet je hier naar kijken?
  Als een zorgorganisatie besluit om binnen de Aanspraak Wijkverpleging zorg te gaan verlenen, dan is dat hun keuze. Zij lopen via de indicatiestellingen ondernemersrisico, aangezien zorgverzekeraars specifieke opvattingen hebben over die indicaties. Dat is niet jouw probleem als onderaannemer, maar het probleem van de zorgorganisatie. Wil een zorgorganisatie geen risico lopen bij het verlenen van thuiszorg en dat op jou afschuiven? Dan is het misschien verstandig dat je op zoek gaat naar een organisatie die daar anders mee om gaat.

Een concurrentiebeding heeft weinig nut

We hebben al eens eerder geschreven over het concurrentiebeding. Zo’n concurrentiebeding is bedoeld voor werknemers, niet voor zzp’ers. Toch zetten veel bureaus dit soort passages in hun overeenkomsten en wordt het veelvuldig getekend door zzp’ers. Niet doen is ons advies, want het levert veel problemen op in de praktijk. Het belemmert zzp’ers vooral als een cliënt over wil naar de zzp’er en de relatie met het bureau of de zorgorganisatie op wil zeggen. Pas dan komt de zzp’er er vaak achter dat dit niet zomaar mag en is de cliënt zijn keuzevrijheid kwijt.

Bij een juridische strijd zal de zzp’er over het algemeen wel winnen, maar de vraag is of je daar het geld, de energie en de tijd voor hebt. Bureaus en opdrachtgevers rekenen erop dat een zzp’er dit niet heeft. Daardoor is het nog steeds heel effectief om zo’n passage erin te zetten. Wil je je recht wel halen, dan krijg je vaak gelijk. Het komt erop neer dat jij als kleine zzp’er niet echt kunt concurreren met een groot bureau of sterke opdrachtgever. Een rechter besluit dan vaak dat er helemaal geen sprake is van verregaande concurrentie. De meeste problematiek kun je voorkomen door zo’n beding eruit te laten halen. Als de opdrachtgever of bemiddelende partij daar niet aan meewerkt dan is het misschien een idee om een ander bureau te zoeken die daar wel toe bereid is.